ગુજરાતનું મીની કાશ્મીર વિજયનગર ફોરેસ્ટના નામથી પણ જાણીતું છે. પોલો ફોરેસ્ટ અમદાવાદથી લગભગ 156 કિલોમીટર દૂર આવેલ 420 વર્ગ કિલોમીટરમાં ફેલાયેલું જંગલ અરાવલી પહાડીમાં ઉપસ્થિત છે. પોલો ફોરેસ્ટ ગુજરાતના ખૂબ જ સુંદર ફરવા લાયક પર્યટન સ્થળોમાંથી એક માનવામાં આવે છે.
પોલો ફોરેસ્ટ કુદરતી સૌંદર્યથી ભરપૂર છે તેમાં હરિયાળી ભરેલા પહાડ, ઝરણા, નદી, તળાવ, ડેમ, ઐતિહાસિક મંદિર, પ્રાકૃતિક પ્રેમી માટે કોઈ જન્નતથી ઓછું નથી. પોલો ફોરેસ્ટ પ્રાકૃતિક સાંસ્કૃતિક અને ઐતિહાસિકના વારસાનો એક સંગમ છે.
પોલો ફોરેસ્ટ ઉડતી ખિસકોલી, ગ્રે હોર્નબીલ, બાર્બેટ, ભારતીય રીંછ, તેંડવા જેવા દુર્લભ જીવો માટે જાણીતું છે. પોલો ફોરેસ્ટમાં 290 થી વધુ પક્ષીઓની પ્રજાતિઓ, 35 થી વધુ સરિસૃપ, 30 થી વધુ સસ્તન પ્રાણીઓ, 500 ઔષધીય વનસ્પતિઓ જોવા મળે છે. અને વિદેશી પક્ષીઓ પણ અહીં મોટી સંખ્યામાં આવે છે.
પોલો ફોરેસ્ટ ને ગુજરાતનું સ્વીઝરલેન્ડ પણ કહેવામાં આવે છે પોલો ફોરેસ્ટ પોતાની નેચરલ બ્યુટી માટે ખૂબ જ જાણીતું છે સંપૂર્ણ જંગલ 16 કળાઓથી ખીલેલું છે તેથી જ અહીં ગુજરાતી પિક્ચર ના શૂટિંગ, બોલીવુડ પિક્ચર ના શૂટિંગ વિડીયો શુટીંગ, ફોટોગ્રાફી, સ્વિમિંગ, ટ્રેકિંગ, જંગલ સફારી વગેરે જેવી પ્રવૃત્તિઓ કરી શકો છો.
પ્રાકૃતિક સૌંદર્ય ઐતિહાસિક સાંસ્કૃતિક વારસાથી સમૃદ્ધ અને અહીંના ભીલ તથા ડુંગરી ગરાસિયા આદિજાતિ લોકો માટેની અલગ પહેરવેશ તથા જુદા પ્રકારના ઘરેણા આ વિસ્તારની અલગ સંસ્કૃતિને પ્રદાન કરે છે. હરણાવ નદીના કિનારે પરિહાર રાજાઓએ નગર વસાવ્યું હતું જે પોતાના સમયમાં ખૂબ જ સુંદર હતું. જેને રાજસ્થાનના રાઠોડ રાજાઓ દ્વારા જીતી લેવામાં આવ્યું હતું. ત્યારબાદ પોલો ડીડર સ્ટેટના આધીન રહ્યુ.
પોલો ફોરેસ્ટ ગુજરાત અને રાજસ્થાનની વચ્ચે ગેટની જેમ કામ કરે છે રાજસ્થાની ભાષામાં દ્વાર નો મતલબ પોલો હોય છે તેથી જ રાજસ્થાની રાજાઓએ તેને પોલો નામ આપ્યું છે જેને ગુજરાતનો દ્વાર પણ કહે છે.
પોલો ફોરેસ્ટ જંગલમાં મહારાણા પ્રતાપે અમુક સમયે આશરો લીધો હતો અને યુદ્ધની પ્રણાલી પણ બનાવી હતી અંગ્રેજોના સમયમાં આ વિસ્તારના પાલતડાવ ક્ષેત્રમાં અંગ્રેજો વિરુદ્ધ સભાનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. આઝાદી માટે રણશીંગો ફૂંકનારા લગભગ 1200 જેટલા વનવાસી વીર શહીદ લોકોની અંગ્રેજો દ્વારા ગોળી મારીને હત્યા કરવામાં આવી હતી. તે બનવાથી વીર ની યાદ માં ભારત સરકાર દ્વારા સ્મારક બનાવવામાં આવ્યા છે.
પોલો ફોરેસ્ટ માં ફરવા લાયક જૈન મંદિર અને હિન્દુ મંદિર
પોલો ફોરેસ્ટમાં ઘણા બધા હિન્દુ અને જૈન મંદિરો જોવા મળશે જેમાંથી લગભગ મંદિરો આભાપુર ગામ અને આતરસુબા ગામમાં સ્થિત છે.
પોલો ફોરેસ્ટ કોટેજની સામે, તમને એક છત્રના આકારમાં એક સમાધિ જોવા મળશે, જે પરિહાર રાજાઓની યાદમાં બનાવવામાં આવી છે.અહીંના સ્થાનિક લોકો આજે પણ આ સમાધિની પૂજા કરે છે.
લાખેના ડેરા
લાખેના ના ડેરાનું નિર્માણ 15મી સદીમાં થયું હતું, જેમાં મુખ્યત્વે ત્રણ જૈન મંદિરો છે.જે અભાપુર ગામમાં આવેલ છે. અહીં 43 કિમી લાંબી ટનલ છે જે ઈડર કિલ્લા તરફ લઈ જાય છે.
જૈન મંદિર 1
15મી સદીમાં બનેલું મંદિર શીખરાવિંત નગરશાલી શિખર છે અને મંદિરનું મુખ પશ્ચિમ દિશામાં છે. અને રેતીના પથ્થરમાંથી બનેલા આ મંદિરમાં ગઠમંડપ, સભામંડપ, ત્રિકમંડપ, ઉપર ન ઘુમતો ખૂબ જ બારીકાઈથી ઈસ્લામિક શૈલીમાં બનાવવામાં આવેલ છે ઝાલિયા આ મંદિરની વિશેષતા છે.મંદિર તીર્થંકર ઋષભદેવને સમર્પિત છે.
જૈન મંદિર 2
આ મંદિર 15મી સદીમાં લાખેના ના ડેરામાં બનાવવામાં આવ્યું હતું. આ મંદિર ખંડિત રેતીના પથ્થર, પારસપથરમાંથી બનાવવામાં આવ્યું છે, આ મંદિર ખૂબ જ નજીકથી કોતરવામાં આવ્યું છે.અને આ મંદિરમાં ગર્ભગૃહ, અંતરાલ, મંડપ, ત્રણ ભાગમાં વહેંચાયેલું છે. મંદિરના મુખ્ય ગર્ભગૃહમાં પાર્શ્વનાથ, કુબેર, કીર્તિમુખ, તીર્થંકર, ઋષભદેવ, શિવ, ભૈરવ, બ્રહ્મા વગેરેની મૂર્તિઓ સ્થાપિત છે.
જૈન મંદિર 3
15મી સદીમાં બનેલા આ મંદિરનું શિખર શિખરાવંત નગર શૈલીમાં બનાવવામાં આવ્યું છે. આ મંદિરના સેલસ્ટોન પથ્થર પર કરવામાં આવેલી કારીગરી ખૂબ જ અદભૂત છે.મંદિર 3 ભાગોમાં વહેંચાયેલું છે.મંદિરનું મુખ પશ્ચિમ તરફ છે અને આ મંદિરની મંડપદ્વાર શાખામાં રક્ષક દેવ ઈન્દ્રનું શિલ્પ અને યક્ષિણીના ભદ્રાણી ભાગમાં છે.મંડપના કુંભકમાં, અંબિકા, ચક્રેશ્વરી અને પદ્માવતી અર્ધ-પર્યક્ષણ છે.
નવડેરા તીર્થ નવડેરા જૈન મંદિર
અતરસુબા ગામમાં નવડેરા જૈન તીર્થ મંદિર આવેલું છે. જે ખંડેર હાલતમાં છે. તે કંબોડિયાના હિન્દુ મંદિરની યાદ અપાવે છે.તેને ગુજરાતના કંબોડિયા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. નાવડેરાના મંદિરમાં મુખ્યત્વે યમ, શિવ, કુબેર, બ્રહ્મા, ભૈરવ, વિષ્ણુ, ઇન્દ્રદેવ, સૂર્યદેવ, ગણેશ, હનુમાન, માતા પાર્વતી વગેરે દેવતાઓની મૂર્તિઓ છે.
જો તમારે નવડેરા મંદિરના તમામ મંદિરો અને ખંડેર જોવા હોય તો તમારે જંગલની વચ્ચે જવું પડશે.અને ત્યાંથી આ સુંદર નજારો જોવો પડશે.
વાનેજ ડેમ સુંદર આકર્ષણ બાનેજ ડેમ પ્રવાસી આકર્ષણ
વાનેજ ડેમ હરણાવ નદી પર ડેમ બનાવવામાં આવ્યો છે. જે વણેજ ગામમાં આવેલું છે, તેથી આ ડેમનું નામ વણેજ ડેમ રાખવામાં આવ્યું છે.તમે આ ડેમમાં બોટની મદદથી બોટિંગનો આનંદ માણી શકો છો, અહીં ઘણા સુંદર અને અદ્ભુત નજારાઓ છે, તેથી તમે અહીં વિડિયો શૂટિંગ અને ફોટોગ્રાફી કરી શકો છો.આ સિવાય તમે અહીં ભગવાન શિવના સાર્નેશ્વર મહાદેવ મંદિરની પણ મુલાકાત લઈ શકો છો.
- શિવ શક્તિ મંદિર
- ઘણા જૈન મંદિરો અને અવશેષો
- પરિહાર રાજાઓની કબરો
- વેનેજ ડેમ
- મંદિર અને ઐતિહાસિક કુંડ
- જંગલ સફારી અને ટ્રેકિંગ કેમ્પિંગ
- ધ્રુવ ઉત્સવ ઉત્સવ
- ઇકો પોઈન્ટ (જ્યાંથી તમે સમગ્ર પોલો ફોરેસ્ટનો નજારો જોઈ શકો છો)
- પોલો ફોરેસ્ટ પાર્ક રિસોર્ટ રિસ્ટોરન્ટ્સ વિલા હોટેલ
- પોલો ફોરેસ્ટ રિસ્ટોરન્ટ્સ વિલા હોટેલ રિસોર્ટ
પોલો ફોરેસ્ટની મુલાકાત લેવાનો શ્રેષ્ઠ સમય પોલો ફોરેસ્ટમાં શ્રેષ્ઠ મુલાકાતનો સમય
જો કે તમે વર્ષના કોઈપણ સમયે પોલો ફોરેસ્ટમાં જઈ શકો છો, પરંતુ સૌથી સારો સમય વરસાદની ઋતુ પછીનો છે, આખું જંગલ લીલુંછમ રહે છે અને ધોધ પણ ખુબજ પડે છે. સુંદર ટેકરીઓ હરિયાળીથી ભરેલ છે અને હરણાવ નદી ચોમાસામાં જ વહે છે. બાદમાં તેમાં પાણી ઓછું થઈ જાય છે.
